Oleogels, een veelzijdige bereiding

Oleogels, een veelzijdige bereiding, is een oliehoudende gels die niet alleen prettig aanvoelen op de huid, maar ook snel intrekken. Ze stellen je in staat om zuivere plantaardige oliën op een nieuwe en creatieve manier toe te passen. Een populaire en toegankelijke manier om een oleogel te maken, is met Sucragel, een natuurlijke emulgator op basis van suiker. Ik vertel je graag over deze bijzondere emulgator en waarom deze veelzijdige bereiding zo interessant is voor herboristen en DIY-formuleerders.

Reinigende en verzorgende kracht van de veelzijdige oleogels

Oude beschavingen, van de Egyptenaren en Romeinen tot de Japanse geisha’s, ontdekten al vroeg de kracht van oliën voor het reinigen, beschermen en verzorgen van de huid. Oliën zoals olijfolie, castorolie, kokosolie, jojobaolie en zoete amandelolie werden eeuwenlang gebruikt om de huid gehydrateerd en gezond te houden. Deze oliën waren essentieel voor het behouden van een stralende en verzorgde huid, zelfs in de tijd zonder moderne schoonheidsproducten.

Tegenwoordig kan het idee om je huid te reinigen met olie vreemd lijken, vooral als je een vette huid hebt. Het lijkt niet logisch om meer olie toe te voegen als je juist probeert het vet en de plakkerigheid te verminderen. Toch is het tegendeel waar: door de ontwikkeling van emulsies, die olie en water kunnen combineren, kunnen we de voordelen van oliën benutten zonder dat de huid vettig aanvoelt. Dankzij deze emulsies kunnen we essentiële lipiden beter laten doordringen in de huid, zonder het ongemak van een vette laag.

Oleogels (olie-gels) zijn een revolutionaire stap in de wereld van huidverzorging. Ze maken gebruik van innovatieve ingrediënten die zich onderscheiden van traditionele emulgatoren, gelvormers en oppervlakte-actieve stoffen. Deze technologie stelt ons in staat om unieke formules te creëren die niet alleen de huid verzorgen, maar ook aangename sensorische ervaringen bieden. Oleogels combineren het beste van beide werelden: de voedende kracht van oliën en de lichte textuur van gels, wat resulteert in een hydraterende en effectieve formule zonder het gevoel van vetheid.

Wat oleogels bijzonder maakt, is de manier waarop ze zich gedragen op de huid. Wanneer je de oleogel aanbrengt en vervolgens water toevoegt, ontstaat er een emulsie die de voordelen van zowel olie als water combineert. Door water toe te voegen, breekt de olie in zeer fijne druppeltjes of ontstaat een melkachtige emulsie. Deze producten kunnen gemakkelijk worden afgespoeld en laten een zachte, niet-vette en gehydrateerde huid achter. Deze emulgerende werking maakt de oleogel tot een veelzijdig product dat niet alleen de huid voedt, maar ook een frisse, lichte afwerking biedt zonder vettig aan te voelen.

Oleogels bieden talloze voordelen die ze bijzonder geschikt maken voor diverse toepassingen. Ze kunnen worden gebruikt als gezichtsreinigers, gelmaskers, gezichts- en lichaamscrubs, en zelfs douchegels. Dankzij de veelzijdigheid van oleogels kun je trendy gel-naar-melk reinigers formuleren die zacht maar effectief de huid reinigen, zonder de barrière van de huid aan te tasten.

Oleogels kunnen ook zelf conserverend zijn, mits je geen waterhoudende ingrediënten toevoegt. Dit maakt ze ideaal voor het creëren van producten die langdurige stabiliteit hebben.

Bovendien zijn oleogels zeer zacht voor de huid, waardoor ze perfect zijn voor het verwijderen van overtollige vuil, olie en make-up zonder de huidbarrière te beschadigen. Ze zijn ook eenvoudig te formuleren en bieden uitstekende langdurige stabiliteit, mits goed geformuleerd.

In de afgelopen jaren hebben oleogels veel aandacht gekregen in de cosmetica-industrie. De viscositeit en consistentie van oleogels zijn afhankelijk van de gebruikte ingrediënten en het type product dat je wilt creëren. Dit maakt oleogels bijzonder aantrekkelijk voor formulators, vooral binnen de natuur- en organische huidverzorging.

Sucragel, als basis voor Oleogels

Sucragel is een transparante, vloeibare emulgator op basis van suiker en plantaardige ingrediënten. Het is speciaal ontwikkeld om gemakkelijk stabiele emulsies te maken, met name oleogels — gels op basis van olie. Sucragel is COSMOS-gecertificeerd, vegan en biologisch afbreekbaar. Het maakt het mogelijk om plantaardige oliën in een gelvorm te brengen, zonder verhitting, synthetische verdikkingsmiddelen of conservering (zolang je geen water toevoegt).

Doordat je niet hoeft te verhitten kun je ook hittegevoelige vetten gebruiken zoals hennepzaadolie, teunisbloemolie, tarwekiemolie en cactusvijgolie.

Inmiddels bestaan er verschillende soorten Sucragels op de markt onder verschillende handelsnamen en INCI's, maar in de basis hebben ze allemaal hetzelfde effect: ze kunnen oleogels maken.

• Sucragel® CF

  • INCI: Glycerin. Caprylic/Capric Triglycerides. Aqua. Sucrose Laurate

  • Handelsnamen: Alfa, Gelisucre
    

• Sugragel® XL

  INCI: Glycerin, Caprylic/Capric Triglyceride, Aqua, Sucrose Laurate, Sucrose Stearate

Het verschil tussen deze twee is dat Sucragel® XL Sucrose Stearate bevat, terwijl Sucragel® CF dat niet heeft. Sucrose Stearate zou volgens de leverancier bijdragen aan de stabiliteit van het eindproduct. Sucragel® XL is echter alleen beschikbaar in het VK, wat de inkoop wat omslachtiger maakt.

Persoonlijk heb ik goede ervaringen met de stabiliteit van Sucragel® CF. Maar mocht je liever met Sucragel® XL werken: Sucrose Stearate is als losse grondstof verkrijgbaar (Bij Natural Heroes), en je kunt dus eenvoudig Sucragel® CF omzetten naar Sucragel® XL. Je hoeft maar 1-2% Sucrose Stearate toe te voegen aan Sucragel® CF en deze goed te mengen.

Andere sugragels:

• Sugragel® AOF

  • INCI: Glycerin, Prunus amygdalus dulcis (Sweet almond) Oil, Sucrose Laurate, Aqua

  • Handelsnamen: Sucro AOF, Sucro Ester Gel AOF
    

• Sugragel® AOF BIO

  • INCI: Glycerin, Prunus amygdalus dulcis (Sweet almond) Oil, Sucrose Laurate, Aqua

  • Handelsnamen: Sucro AOF BIO
    

• Sugragel® AP V2

  • INCI: Glycerin, Aqua, Sucrose Laurate

Er komen steeds nieuwere sucragels op de markt, leuk om deze trends in de gaten te houden.

Optioneel: Je kunt sucragels combineren met Sucrablend SP V2.

Dit is een poedervormige emulgator dat bestaat uit Sucrose Stearate en Sucrose Palmitate.

Het kan worden toegevoegd aan de sugragels die deze stoffen missen om een stabieler product te krijgen. Ik heb het zelf nog nooit hoeven te gebruiken, belangrijk is dat je de werkwijze zeer goed opvolgt, dan heb je helemaal niets extra's nodig.

INCI verklaard

Het is altijd handig om de abracadabra van sommige INCI-namen wat verder toe te lichten. Gelukkig valt dit bij Sugragel reuze mee, en kun je de meeste ingrediënten makkelijk herleiden. In de MSDS-sheets (veiligheidsinformatiebladen) kun je vaak de gedetailleerde herkomst vinden. Hieronder volgt een kort overzicht van de verschillende grondstoffen in de Sugragels:

• Glycerin - Glycerine / Glycerol

  • Oorsprong/Herkomst: Verkregen uit plantaardige vetten via hydrolyse.

  • Functie: Een suikeralcohol, die fungeert als humectant door watermoleculen aan te trekken en vast te houden, wat de huid hydrateert en de waterbalans bevordert. Daarnaast is het ook conserverend waardoor een oleogel geen extra conserveermiddel nodig heeft.

    
    

• Caprylic/Capric Triglyceride - MCT-olie (Medium Chain Triglyceride)

  • Oorsprong/Herkomst: Ester van glycerol en vetzuren, afgeleid van kokosolie

  • Functie: Een emolliënt (verzachtend middel) dat de huid soepel houdt door te voorkomen dat vocht verdampt. Het werkt ook als oplosmiddel voor vetoplosbare stoffen.

    
    

• Prunus Amygdalus Dulcis (Sweet Almond) Oil - Zoete amandelolie

  • Oorsprong/Herkomst: Plantaardige olie gewonnen uit de zaden van de zoete amandel (Prunus amygdalus dulcis).

  • Functie: Bevat een hoge concentratie vetzuren zoals oleïne en linolzuur, evenals vitamine E, wat het een voedende en verzachtende werking geeft. Het is een uitstekende emolliënt die de huid hydrateert en de barrièrefunctie van de huid versterkt.
    

• Aqua

  • Oorsprong/Herkomst: Gedistilleerd water, het meest voorkomende oplosmiddel.

  • Functie: Oplosmiddel dat dient als basis voor emulsies en zorgt voor de vereiste hydratatie van de huid.
    

• Sucrose Laurate

  • Oorsprong/Herkomst: Ester van sucrose (suiker) en laurinezuur, vaak uit kokosolie.

  • Functie: Een niet-ionische emulgator die de polariteit van moleculen vermindert, waardoor olie en water met elkaar kunnen mengen en een stabiele emulsie vormen.
    

• Sucrose Stearate

  • Oorsprong/Herkomst: Ester van sucrose en stearinezuur, afgeleid van plantaardige oliën.

  • Functie: Emulgator en oppervlakte-actieve stof die helpt bij het stabiliseren van olie/water-emulsies en de textuur van de formule verbetert door de viscositeit te verhogen en een romig gevoel te geven.
    

• Sucrose Palmitate

  • Oorsprong/Herkomst: Ester van sucrose en palmitinezuur, meestal afkomstig van plantaardige olie.

  • Functie: Een mild niet-ionische emulgator die olie en water mengt, de stabiliteit van emulsies bevordert en zorgt voor een zachte, zijdezachte huidtextuur.

Kortom: geen enge stofjes in Sugragel!

Verkrijgbaarheid van Sugragel

Sucragel is vrij eenvoudig online te vinden en wordt door verschillende leveranciers aangeboden. Veel van deze aanbieders zijn echter gevestigd buiten Nederland, wat voor sommige mensen minder prettig is. Toch loont het zeker de moeite om ook bij internationale leveranciers te kijken, omdat zij vaak een breder aanbod hebben. Voor de Belgische lezers: ik heb helaas geen Belgische leveranciers kunnen vinden: mocht je een tip hebben voor een leverancier die het heeft, laat het vooral weten.

• Nederland

  • Jojoli heeft Sugragel® AOF

  • DIY Cosmetics heeft Sucragel® CF
    

• Duitsland

  • Alexmo: heeft Sugragel® AOF 

    • Daarnaast biedt Alexmo ook  Sucrose Stearate, in poedervorm aan, dat je (in een dosering van 1–2%) kunt toevoegen aan Sucragel® CF om zo zelf een variant te maken die vergelijkbaar is met Sucragel® XL.

  • Naturkosmetik-Werkstatt: heeft Sucragel®AOF

  • Dragonspice Naturwaren: heeft Sucragel®CF

  • Manske Shop: heeft Sugragel® AOF
    

• Roemenië

  • Ellemental: heeft Sucragel® CF (onder de handelsnaam Alfa).
    

• Groot Brittannië

  • Soap Makers heeft alle verkrijgbare vormen van Sugragel. Dit is een leverancier met een zeer uitgebreid assortiment cosmetische grondstoffen. Ik heb zelf nog niet in Engeland besteld en heb daarom geen ervaring over hoe snel er geleverd kan worden en wat de kosten zijn.

  • Bay House heeft ook alle verkrijgbare vormen van sugragel. Ook deze leverancier heeft een zeer groot assortiment aan cosmetische grondstoffen.

Er zijn ook nog andere emulgatoren zie een oleogel kunnen vormen zoals Sapogel Q en HIPEgel® Oleo C. Ik heb hier zelf alleen nog niet eerder mee gewerkt.

Nu genoeg over de verschillende stoffen! tijd om te gaan maken.

Geduld bij de bereiding van de veelzijdige Oleogels

Geduld is echt de sleutel bij het maken van deze bereiding. Haast je niet, want dat loopt gegarandeerd mis. Zie het als een mooie kans om even te ontsnappen aan de hectiek van de dag. Zet je hoofd op 'Mindfulness', neem de tijd, en maak dit product rustig en met aandacht. Dan ben je verzekerd van succes!

Verhoudingen

Je hebt tussen de 20 en 25% Sugragel nodig om een oleogel te maken.

In de praktijk betekend dit dat je voor een potje van 100 gram, 25 gram sucragel en 75 gram olie nodig hebt. Of als je 20% gebruikt; 20 gram sugragel en 80 gram olie. Het is interessant om te zien wat er gebeurt als je experimenteert met de verschillende verhoudingen.

Benodigdheden

• Mixer: In het begin van de bereiding kun je een eierklopper of een krachtige melkopschuimer gebruiken. Zodra de oleogel zich begint te vormen, heb je echter een krachtigere motor nodig. In dat geval kun je een elektrische handmixer of staafmixer gebruiken. Deze moet in staat zijn om op hoge snelheid en met veel kracht te mixen.

• Maatbekers (waar je mixer in past).

• Pipet: deze heb je nodig om de olie langzaam in de sucragel te druppelen.

• Potjes om je oleogel in te bewaren.

Grondstoffen:

• Sugragel naar keuze: check altijd de leverancier voor de recente aanbevolen verhoudingen

• Olie of oliemaceraten naar keuze. Deze moeten wel vloeibaar zijn.

• Optioneel: Vitamine E, zeker als je oxidatiegevoelige olie gebruikt zoals teunisbloemolie of hennepzaadolie.

• Optioneel: etherische olie

Bereiding

• Zorg voor een schone werkplek en reinig alle materialen die je gaat gebruiken grondig en desinfecteer met 70% ethanol.

• Weeg de sugragel af in een maatbeker

• Weeg de olie die je wil gebruiken af in een andere maatbeker.

• Begin met het mixen van alleen de sugragel, voeg evt. 1 á 2%  Sucrose Stearate toe.

• Druppel nu langzaam de olie bij de sugragel

  • Je ziet dat het mengsel veranderd in een melkachtige vloeibare substantie. Dit is goed!

  • Blijf doorkloppen tot alle olie is opgenomen.

  • Je mag nieuwe olie toevoegen als het mengsel glanzend (Glossy) wordt.

  • Hoe meer olie je toevoegt, hoe transparanter het mengsel zal worden.

• Als je ruim over de helft bent met te toevoegen van de olie mag je langzaam wat meer in een keer toevoegen (een klein straaltje in plaats van druppels).

  • Ook hier: blijven kloppen tot je een glanzend (glossy) mengsel ziet voor je nieuwe olie toevoegt.

• Aan het einde van de bereiding hoor je een transparante gel te hebben. Deze kan een kleurtje hebben door de olie die je hebt gebruikt.

• Je hoeft de pH niet te testen omdat het voor bijna 100% bestaat uit lipiden.

• Je hoeft geen conserveermiddel toe te voegen zolang je geen water gebruikt in je bereiding. Vitamine E is wel aan te raden voor als je oxidatiegevoelige olie gebruikt hebt.

Dit hele proces kan tussen de 20 en 45 minuten duren. Afhankelijk van de hoeveelheid die je maakt

Etherische olie

Etherische olie kan aan een oleogel worden toegevoegd, maar het is belangrijk om dit op de juiste manier te doen. Etherische oliën zijn sterk geconcentreerd en kunnen de textuur of stabiliteit van de oleogel beïnvloeden. Daarom moet je voorzichtig zijn met de hoeveelheid die je toevoegt.

Een algemene richtlijn is om etherische olie toe te voegen in een concentratie van ongeveer 0,5% tot 2%, afhankelijk van het beoogde gebruik en de soort etherische olie. Het is ook aan te raden om de etherische olie goed te mengen met de olie die je gaat gebruiken omdat het aan het einde van de bereiding (als de gel gevormd) lastiger te mengen is door de dikke viscositeit.

Houd er rekening mee dat sommige etherische oliën de viscositeit kunnen veranderen, dus het is belangrijk om te testen of de gewenste textuur behouden blijft na het toevoegen van de etherische olie.

Oleogel gebruiken

Je hebt je mooie oleogel, maar wat kun je nu precies mee?

Allereerst, je kunt het puur gebruiken als een balsem. Het voelt een beetje het zelfde aan als lanoline en net als lanoline heeft deze oleogel een emulgerend vermogen.

Je kunt de oleogel dun aanbrengen op je huid deze vervolgens te bevochtigen met een spray (hydrolaten zijn zeer fijn). Je ziet dat de oleogel melkachtig wordt en dus een emulsie vormt met het water. Wrijf het in of gebruik wattenschijfjes om je huid te reinigen. Het resultaat is super fijn, een schone en verzorgde huid die niet vet aanvoelt.

Je kunt de oleogel vermengen met een exfoliant (scrubmiddel) zoals amandelgranulaat (of andere kruiden/zadenpoeders), aardbeipitjes of Jojoba beads / Rizi-beads op basis van jojoba-olie of castorolie. Masseer je huid zachtes met deze oleogel-scrub en vervolgens kun je het weer vochtig maken met een hydrolaatspray waardoor er een emulsie ontstaat waarna je het weer kunt reinigen.

Onder de douche kun je het ook gebruiken als een douchelotion. Maak je lichaam vochtig en breng daarna de oleogel aan. Je ziet dat er direct een melkachtige lotion ontstaat.

Van oleogel naar een emulsie

• Je kunt tot 50% waterfase vermengen met de oleogel om een emulsie te vormen. Dit zal de consistentie krijgen van een bodymilk of bodylotion. Denk aan het toevoegen van een hydrolaat of aloë veragel of andere polaire werkstoffen. Ik zelf gebruik meestal 30% water wat een stabiele emulsie oplevert.

• Voor 50 gram emulsie:

  • Weeg 35 gram oleogel af en in een aparte beker 15 gram water (hydrolaat is zeer geschikt).

  • Druppel nu langzaam het water in de oleogel terwijl je krachtig mixt.

  • pH check: omdat het product nu water bevat moet je de pH controleren. Je conserveermiddel werkt meestal effectief tussen een bepaald spectrum (te lezen bij de leverancier) en je wilt ook weten of je product huidvriendelijk is. Een pH tussen de 4.5 en 5.5 is prima.

  • Conserveer het product met een natuurlijk conserveermiddel. Denk aan Cosgard of Leucidal.

Oleogels, een veelzijdige bereiding: een voorbeeld formule van een botanische Oleogel

Dit is een voorbeeld van een botanische formule voor een oleogel die je zelf kunt maken. het enige dat je nog moet doen zijn oliemaceraten maken van je favoriete kruiden met je favoriete olie. De mogelijkheden zijn vrijwel eindeloos en kun je volledig aanpassen naar je eigen voorkeuren. Maak je een oleogel voor de eerste keer? oefen eerst eens met alleen olijfolie en sucragel zodat je geen dure ingredienten verliest.

Huidherstellende oleogel

• Oliemaceraten:

  • 20 gram macadamia olie / kamille

  • 20 gram jojoba olie / goudsbloem

  • 15 gram amandelolie / weegbree

  • 10 gram tarwekiemolie

  • 5 gram squalaan

  • 3 gram zwarte bessenzaadolie

  • 1 gram vitamine E

• 25 gram Sucragel: ik heb Sugragel CF gebruikt.

Bereidingswijze zoals hier eerder beschreven.

Trouble shooting

• Mijn oleogel is gaan scheiden: het kan voorkomen dat je denkt dat je een mooie oleogel hebt gemaakt maar als je de volgende dag het potje opent ziet dat de olie gescheiden is geraakt van de sucragel. Waarschijnlijk heb je de olie te snel toegevoegd of is de snelheid niet hoog genoeg geweest. Je kunt je bereiding nog redden: schenk de olie af in een maatbeker en begin het proces opnieuw (en nu echt langzaam).

Wil jij je verdiepen in de kracht van kruiden en je vaardigheden verder ontwikkelen?

Meld je dan aan voor de opleiding Herborist & Fytotherapie bij Eleoflora.

Tijdens deze opleiding leer je niet alleen alles over kruidengeneeskunde, maar ook hoe je zelf natuurlijke verzorgingsproducten maakt. Je ontdekt hoe je op ambachtelijke wijze kruidenextracten bereidt en verwerkt in je eigen cosmetica. Zo gaan kruidengeneeskunde en natuurlijke huidverzorging moeiteloos hand in hand.