.png)
Botanisch verven met Tagetes (afrikaantje) is een eeuwenoude techniek waarbij plantaardige materialen worden gebruikt om textiel op een natuurlijke manier te kleuren. Deze vrolijke oranje en gele bloemen zijn niet alleen een genot in de tuin, maar bieden ook een prachtige goudgele tot dieporanje kleur voor stoffen en garens.
Bij de opleiding Herborist & Fytotherapie is verven met planten een waardevol onderdeel van het leerproces. Op een speelse manier ontdekken studenten de werking van inhoudsstoffen, hun oplosbaarheid en de invloed van zuren en basen op deze stoffen. Daarnaast versterkt deze praktijkoefening de verbinding met de plantaardige wereld en vergroot het begrip van natuurlijke processen.
Ook jij kunt eenvoudig aan de slag met botanisch verven. Laat je inspireren door de pigmenten van de natuur en ervaar de magie van planten op textiel. Smaakt het naar meer? dan ben je van harte welkom om deel te nemen aan de opleiding!
Voorbeitsen van plantaardige vezels met sojamelk
Voor het botanisch verven van plantaardige vezels als katoen en linnen is het belangrijk om de stof voor te beitsen, omdat plantaardige van nature minder goed kleur opnemen dan dierlijke vezels zoals wol en zijde. De schubben van de vezels liggen strakker tegen elkaar aan waardoor pigmenten minder makkelijk hechten. Een van de meest gebruikte en milieuvriendelijke methoden is het voorbeitsen met biologische en ongezoete sojamelk. Sojamelk bevat natuurlijke eiwitten die zich binden aan de vezels van de stof, waardoor de kleurstoffen beter hechten en duurzamer blijven. Het levert heldere kleuren op. Je kunt ook voorbeitsen met tannine rijke kruiden zoals eikengallen, wolfsklauw of eikenschors, maar deze geven meestal zelf ook een bruin pigment wat invloed zal hebben op je eindresultaat. Aluin (een mineraalzout) is ook een goede optie voor heldere kleuren.
Feit: Voor sojaproducten voor menselijke consumptie worden doorgaans geen regenwouden gekapt. Ontbossing vindt vooral plaats voor de teelt van soja bestemd voor veevoer en biodiesel, met name in Zuid-Amerika. Soja voor menselijke consumptie wordt vaker geteeld in Europa, Noord-Amerika en andere regio’s met duurzamere landbouwpraktijken. Toch is het belangrijk om op de herkomst en certificering te letten, aangezien niet alle sojaproducten gegarandeerd vrij zijn van ontbossingsimpact. Check dus de leverancier!
Hoe voorbeits je katoen met sojamelk?
Voorbereiding van de stof: Was de stof grondig zonder wasverzachter om alle fabrieksafwerkingen en oliën te verwijderen. Dit wordt ook wel 'schuren' genoemd binnen het ambacht van het botanisch verven. Laat de stof goed drogen.
Sojamelk bereiden: Gebruik ongezoete sojamelk en verdun deze met water in een verhouding van 1:5 (één deel sojamelk op vijf delen water). Roer goed door.
Beitsen: Maak de stof vochtig met koud water en dompel het vervolgens volledig onder in de verdunde sojamelk en laat nu 12 uur staan op een koele plaats. Knijp overtollige vloeistof uit en centrifugeer (niet spoelen!) in de wasmachine en hang de stof op om langzaam te drogen. Als de stof droog is kun je de stof kort in de sojamelk dippen voor een extra sterke beitsing. Droog de stof opnieuw en je kunt het dan nogmaals herhalen door de stof in de sojamelk te dompelen. Spoel wel je wasmachine na met een spoelprogramma zodat het niet gaat stinken door de melkresten.
Uitharden Laat de stof minimaal een week drogen en uitharden voordat je begint met het verfproces. Dit zorgt ervoor dat de eiwitten zich goed hechten aan de vezels en de kleur beter wordt opgenomen.
Botanisch verven met Tagetes: goudgele magie uit de natuur
Tagetes staat bekend om zijn sterke pigmenten die goed hechten aan natuurlijke vezels zoals wol, zijde en plantaardige vezels als katoen, linnen en bamboe (mits voorbehandeld met een beits). De bloemen bevatten flavonoïden en carotenoïden, die verantwoordelijk zijn voor de warme tinten die vrijkomen tijdens het verfproces. Bovendien is tagetes gemakkelijk te kweken (vooral nuttig om in je moestuin te planten naast de groenten) en kan het tot ver in de herfst geoogst worden.
Het verfproces stap voor stap
1. Plukken en drogen: Verzamel verse bloemen van tagetes. Zowel de blaadjes als de bloemhoofden bevatten kleurstoffen. Je kunt ze direct gebruiken of eerst drogen voor later gebruik (ze zijn ook gedroogd te koop). Voor verse bloemen gebruik je de verhouding 1:1 in volume en voor gedroogde bloemen is een verhouding tussen de bloemen en het water 1:3 in volume een goede verhouding.
2. Het verfbad maken: Doe de bloemen in een pan met water en verwarm het mengsel langzaam en op lage temperatuur. Laat het minstens een uur in het warm water trekken (maar niet koken) om zoveel mogelijk kleur uit de plant te halen. Laat het vervolgens afkoelen en zeef de bloemen eruit. Eigenlijk maak je dus een hele sterke kruideninfusie.
4. Verven: Maak de stof die je wilt gebruiken nat met water (liefste zacht water). Plaats de stof in het verfextract en verwarm opnieuw op lage temperatuur. Laat het minstens een uur trekken en vervolgens enkele uren (of een nacht) in het bad afkoelen voor een diepere kleur.
5. Uitspoelen en drogen: Spoel de stof voorzichtig uit met koud (zacht) water en laat deze op een schaduwrijke plek drogen. De kleur kan na verloop van tijd nog iets ontwikkelen. Je kunt evt. een tweede 'verfdip' doen voor een diepere kleur of oververven met een ander natuurlijk pigment voor verrassende resultaten.
Variaties en experimenten
Wil je experimenteren? Probeer dan:
Verschillende beitsmiddelen: aluin voor goudgeel en wassoda voor olijfgroen.
een 1/6 tl tot 1 eetlepel is voldoende voor verschillende tinten. Speel met de verschillende hoeveelheden reactoren om nog meer verschillende pigmenten te krijgen.
Meer of minder bloemen: hoe meer bloemen, hoe intenser de kleur.
Oververven: combineer tagetes met andere natuurlijke kleurstoffen zoals walnoot of meekrap voor nieuwe tinten.
Duurzaam en creatief
Botanisch verven met tagetes is niet alleen een prachtige manier om natuurlijke stoffen te kleuren, maar ook een duurzame keuze. Je werkt met plantaardige materialen, zonder synthetische kleurstoffen, en hergebruikt wat de natuur biedt. Daarnaast is het een geweldige manier om creatief bezig te zijn en unieke, handgemaakte stoffen te creëren.
Heb jij al eens geverfd met tagetes? Deel je ervaringen en laat je inspireren door de kleuren van de natuur!
Comments