Vertragen in het groen

Als herborist in opleiding ben ik steeds opnieuw onder de indruk van de kracht en veelzijdigheid van kruiden. Elke les, elke plant die ik leer kennen, opent weer een nieuwe wereld. Ik geniet enorm van het leerproces – van het steeds dieper duiken in de wereld van planten en hun geneeskracht. Het blijft me fascineren hoe kruiden het zelfherstellend vermogen van het lichaam kunnen ondersteunen en hoe verfijnd die interactie eigenlijk is. De verschillende methoden om de krachtige stoffen uit de planten te extraheren, het kiezen van de juiste toedieningsvormen om het optimale effect te kunnen bereiken… wat fantastisch om deze kennis te mogen leren en ervaren! Vertragen in het groen

Maar soms hoef je helemaal niks te maken. Soms is het genoeg om je laarzen aan te trekken en het bos in te gaan. Je zintuigen open te zetten en gewoon aanwezig te zijn. De geur van natte aarde, het ritselen van bladeren, het zonlicht dat door de takken valt. Daar, in die rust, gebeurt er iets. Je lijf komt op adem, je hoofd krijgt ruimte.

In Japan wordt dit Shinrin-yoku genoemd, ofwel bosbaden. Het idee is simpel: dompel jezelf onder in de sfeer van het bos. Niet wandelen om van A naar B te komen of om ‘je stappen te halen’, maar vertragen en ervaren. Dit is enorm helend gebleken. Niet alleen vanuit de ervaring, hier is ook veel onderzoek naar gedaan. In Japan, maar inmiddels ook daarbuiten. 

Zo geven bomen – vooral naaldbomen – vluchtige stoffen af, fytonciden genoemd, die een gunstig effect hebben op ons immuunsysteem. Ze stimuleren onder andere de activiteit van natuurlijke killercellen, die een belangrijke rol spelen in de afweer tegen virussen en tumoren (1). Zelfs de micro-organismen in de bosbodem lijken een rol te spelen in het activeren van onze afweer.

Maar er gebeurt meer wanneer je tijd doorbrengt in het bos: je bloeddruk daalt, je hartslag wordt rustiger en het stresshormoon cortisol neemt af (2). Uit een recente meta-analyse blijkt dat meer groen in de omgeving geassocieerd is met een lager risico op depressie en angststoornissen (3). En dat verbaast me niks. Want als lichaam en geest ontspannen, ontstaat er ruimte. Voor inzichten, voor stilte, voor herstel.

En het effect van natuur gaat verder dan alleen stressvermindering. Onderzoek laat zien dat onze concentratie verbetert wanneer we tijd doorbrengen in een natuurlijke omgeving (4). Een recente studie toonde aan dat blootstelling aan natuur, zelfs in een binnenomgeving, de cognitieve prestaties en het herstelvermogen kan verbeteren (5).

Ik merk het zelf ook:  als ik te lang achter mijn laptop zit of te veel in mijn hoofd leef, dan loop ik vast. Maar zodra ik even naar buiten ga, al is het maar een kwartier tussen de bomen, verandert er iets. Mijn ademhaling zakt, mijn gedachten vertragen, en ik voel me weer verbonden met mezelf en met het grotere geheel.

Het werken met kruiden herinnert mij aan iets dat nog dieper gaat: de helende kracht van natuur op zichzelf. En hoe belangrijk het is dat we ons daarmee opnieuw leren verbinden. Als therapeut én als mens.

Kiona Stel, herborist in opleiding bij Eleoflora & therapeut in vrouwengezondheid (www.natuurlijkgezond.info)

Bronnen:

1. Antonelli, M., Donelli, D., Barbieri, G., Valussi, M., Maggini, V., Firenzuoli, F., & Breggia, M. (2022). Effects of forest bathing (Shinrin-yoku) on levels of cortisol as a stress biomarker: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Biometeorology, 66(7), 1377–1386. https://doi.org/10.1007/s00484-021-02244-5

2. Li, Q., Morimoto, K., Kobayashi, M., Inagaki, H., Katsumata, M., Hirata, Y., Hirata, K., Suzuki, H., Li, Y., Wakayama, Y., Kawada, T., Park, B. J., Ohira, T., Kagawa, T., & Miyazaki, Y. (2008). Visiting a forest, but not a city, increases human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins. International Journal of Immunopathology and Pharmacology, 21(1), 117–127. https://doi.org/10.1177/039463200802100113

3. Shanahan, D. F., Astell-Burt, T., Barber, E. A., Brymer, E., Cox, D. T. C., Dean, J., de Vries, S., Dzhambov, A. M., Frumkin, H., Hartig, T., Irvine, K. N., Jennings, V., Jones, A., Kabisch, N., Lovell, R., Nieuwenhuijsen, M., Pretty, J., Roe, J., Russell, R., ... Gaston, K. J. (2023). The health benefits of nature exposure: A meta-analysis of green space and health outcomes. Environmental Research, 216, 114674. https://doi.org/10.1016/j.envres.2022.114674

4. Berman, M. G., Jonides, J., & Kaplan, S. (2008). The cognitive benefits of interacting with nature. Psychological Science, 19(12), 1207–1212. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2008.02225.x

5. Lee, K. E., Williams, K. J. H., Sargent, L. D., Williams, N. S. G., & Johnson, K. A. (2023). Nature exposure and its effects on cognitive performance and mental well-being in indoor environments: A systematic review. Scientific Reports, 13, 40408. https://doi.org/10.1038/s41598-023-31731-5